Frozen shoulder

Geschreven door Bauke Kooistra, orthopedisch chirurg

Frozen shoulder

Heeft u last van schouderpijn die maar niet lijkt te verdwijnen? U kunt last hebben van een aandoening die bekend staat als een frozen shoulder. Deze aandoening veroorzaakt pijn en stijfheid in uw schoudergewricht.

Een frozen shoulder kan moeilijk te diagnosticeren zijn, maar met het juiste behandelplan en geduld kan het zonder operatie worden opgelost.

Leer hier meer over wat een frozen shoulder veroorzaakt en hoe het behandeld kan worden.

Inleiding

Een frozen shoulder is een ontsteking van het schouderkapsel. Een ontsteking zonder bacteriën. Door die ontsteking voel je pijn en stijfheid.

Het is vergelijkbaar met op je wang bijten: je wang zal van binnen pijnlijk en dik. Zeker als je er vaker op bijt. Bij een frozen shoulder ziet de schouder er van binnen vergelijkbaar uit als een wang waarop is gebeten. Alleen is de schouder over een groter deel gezwollen en rood.  En het duurt veel langer voordat de roodheid en zwelling weer verdwijnen.

Dus hoe beïnvloedt een frozen shoulder dagelijkse activiteiten? Kan het voorkomen worden? Wat zijn de risicofactoren voor het ontwikkelen ervan? Hoelang duurt het voordat het geneest? Zijn er oefeningen die kunnen helpen de pijn te verlichten?

Die vragen proberen we hier zo goed mogelijk te beantwoorden.

Wat is een frozen shoulder?

Een frozen shoulder (ook wel capsulitis adhesiva) is een ontsteking van het schouderkapsel. Dit veroorzaakt pijn en stijfheid van de schouder. En deze klachten kunnen echt heel hinderlijk zijn voor mensen.

Als u denkt dat u een frozen shoulder heeft, is het belangrijk om uw arts te raadplegen voor een juiste diagnose en behandelplan.

Wat is het probleem precies?

De botten van de schouderkom en de schouderkop worden bij elkaar gehouden door een soort slappe plastic zak. Ook wel het schouderkapsel genoemd. Omdat het kapsel normaal gesproken zo slap en soepel is, kun je de arm zo goed alle kanten op bewegen.

Bij een frozen shoulder raakt het kapsel ontstoken en rood. Vaak zomaar, zonder aanleiding. Je lichaam zet deze ontsteking zelf in gang. Je noemt de kapselonsteking ook wel een capsulitis. Je kunt de roodheid vergelijken met wanneer je op je wang hebt gebeten. De wang wordt dan ook dik en rood.

Maar bij een frozen shoulder blijft de roodheid vaak meerdere maanden tot 1 jaar aanwezig. Door deze ontsteking wordt het kapsel ook langzaam strakker. En minder soepel. Daardoor krijg je een stijve schouder. Op een gegeven moment verdwijnt de ontsteking vanzelf. De stijfheid gaat pas later weer weg.

Gelukkig gaat een frozen shoulder uiteindelijk altijd vanzelf over. En in principe kun je aan 1 schouder maar 1 keer een frozen shoulder krijgen.

Wat voel ik

Bij een frozen shoulder zijn er 2 duidelijke klachten:

• Pijn.
  Frozen shoulder begint vrijwel altijd met pijn. De pijn zit vaak in de hele schouder, maar kan ook meer lager op in de bovenarm zitten. De pijn ontstaat vaak ‘zomaar’. Dus zonder direct aanleiding.

  Veel mensen vertellen dat ze pijn hebben als ze een kleine, plotse beweging maken. Dat komt omdat je dan ineens het onstoken schouderkapsel oprekt.

• Stijve schouder.
  Na een paar weken tot maanden ontstaat een stijve schouder. Je kunt de schouder gewoonweg minder ver bewegen dan eerst. En als je de grenzen opzoekt, doet dit veel pijn.

  De stijfheid ontstaat dus pas later dan de pijn.

De stijfheid vinden de meeste mensen nog niet zo erg. Maar de pijn wel: die kan heel erg belemmerend zijn. Ik vind daarom dat de belangrijkste behandeling moet zijn gericht op pijnstilling.

Oorzaken

Een frozen shoulder komt dus door een ‘foute’ ontstekingsreactie van je lichaam, gericht op je schouder. Vaak is daar geen oorzaak voor te vinden. Maar soms wel, bijvoorbeeld:

• Een ongeval van de schouder of arm, waarna de schouder tijdelijk minder is bewogen.
• Een schouderoperatie.

In beide gevallen duurt het vaak een paar weken voordat de klachten van een frozen shoulder beginnen.

Diagnose

Een frozen shoulder kun je eigenlijk alleen goed vaststellen door een lichamelijk onderzoek. Daarbij voelen we namelijk dat we de schouder minder ver kunnen bewegen dan normaal. In de beginfase van een frozen shoulder kan er echter nog geen stijfheid zijn! Dus dan is het soms moeilijk om de diagnose te stellen.

Een röntgenfoto kan worden gemaakt. Maar dit is vooral om andere oorzaken voor pijn en stijfheid (bijvoorbeeld schouder artrose) uit te sluiten.

Op een echo van de schouder kan een verdikking van het schouderkapsel worden gezien. Maar in de praktijk maak ik voor een frozen shoulder eigenlijk nooit een echo. Vooral omdat je de diagnose met het lichamelijk onderzoek goed kunt stellen.

Behandeling

Het is belangrijk om te weten dat een frozen shoulder vanzelf komt en vanzelf weer gaat. Er is helaas niets dat je kunt doen om de ontstekingsreactie sneller te laten verdwijnen. Dat moet je lichaam echt zelf doen. En dat kost dus tijd: reken op 1 jaar voordat de pijn weggaat.

Het is dus heel belangrijk om te zorgen dat je die pijnlijke periode zo pijnvrij mogelijk doorkomt! Daar kunnen we gelukkig vaak wél wat aan doen. De belangrijkste adviezen daarvoor zijn:

• Beweeg binnen de pijngrenzen. Zo wordt de irritatie van het kapsel in ieder geval niet erger!
• Neem genoeg pijnstillers
• Als het teveel pijn doet: neem een injectie. Dit werkt vaak goed tegen de pijn.
• Ga de schouder pas weer oprekken als de pijn helemaal weg is.

Hieronder zullen we de adviezen in meer detail bespreken.

Wat kan ik zelf doen tegen de klachten?

De pijnklachten vinden mensen vaak erger dan de klachten van stijfheid. Het is dus belangrijk om vooral te zorgen dat je minder pijn hebt!

Wat je daarvoor het beste kunt doen, is eigenlijk een heel simpele regel: de schouder bewegen binnen de pijngrenzen. Vaak kun je onderhands nog best veel doen zonder pijn. Maar zoek niet de uitersten van de beweeglijkheid op. Want dan irriteer je schouder alleen maar meer.

Zodra je geen pijn meer ervaart, kun je weer meer gaan bewegen. Daar kan dus heel veel geduld voor nodig zijn. Want het kan een jaar duren voordat de pijn weg is.

Kan ik het erger maken?

Ja, dat kan. Door de schouder teveel te bewegen. Dan krijg je dus alleen maar meer ontsteking van het kapsel. En dan krijg je alleen maar meer pijn. Vermijd dus ook om pijnlijke oefeningen te doen. Dat kan alleen maar averechts werken.

Behandeling zonder operatie

Als u bovenstaande leefregels niet helpen, dan zijn andere behandelingen nodig voor de pijn. Het doel moet zijn om de pijn draaglijk te maken. Zodat je bijvoorbeeld weer kunt slapen.

Pijnstillers

Begin met paracetamol, in de maximale dosis. Als dit niet genoeg is, neem er diclofenac of ibuprofen bij (dus naast de paracetamol). Diclofenac en ibuprofen kunnen wel schadelijk zijn, dus overleg altijd met je arts voordat je dit neemt.

Fysiotherapie

Uw fysiotherapeut kan vaak de diagnose stellen en u ook adviezen geven over bewegen van de schouder. Echte spieroefeningen geven vaak alleen maar meer pijn, dus die werken dan averechts. Die raad ik dan ook af. Sommige mensen met frozen shoulder hebben ook pijn van nekspieren en schouderbladspieren. De fysiotherapeut kan die spieren wel plaatselijk behandelen.

Injectie met cortisone

Een injectie in de schouder met cortisone kan echt goed helpen tegen de pijn. Dat komt omdat cortisone de ontstekingsreactie dempt. Je mag dan verwachten dan je weken tot maanden minder pijn hebt. Eventueel kan de injectie nog een keer worden herhaald.

Het doel van de injectie is dus om je ‘door te pijnlijke tijd heen te helpen’. De frozen shoulder gaat er dus niet sneller van over. Maar de pijnlijke fase wordt er wel een stuk aangenamer van vaak.

Daarom raad ik bij mensen met veel pijn vaak een injectie aan.

Behandeling met operatie

Er bestaan 2 typen operaties voor een frozen shoulder. Namelijk het losmaken van de schouder door hem onder narcose op te rekken. En een kijkoperatie, waarbij het schouderkapsel wordt losgesneden.

De operaties zijn dus gericht op het weer soepeler maken van een stijve schouder.

Ik moet zeggen dat ik deze operaties nog nooit heb hoeven doen. Omdat in mijn ervaring uiteindelijk de frozen shoulder altijd voldoende opknapt.

Is het raadzaam om een operatie te ondergaan?

Ik zou, om bovenstaande reden, dus niet snel een operatie aanraden voor een frozen shoulder.

Conclusie

Als je last hebt van een frozen shoulder, kan het tot een jaar duren voordat de pijn vanzelf verdwijnt. De behandeling is erop gericht om dat jaar zo goed mogelijk door te komen, met zo min mogelijk pijn. Beweeg de schouder daarom binnen de pijngrenzen en zorg voor voldoende pijnstilling. En: weet dat het weer over gaat!

Veelgestelde vragen over frozen shoulder