Operatie aan de bicepspees in de schouder

Geschreven door Bauke Kooistra, orthopedisch chirurg

Inleiding

Soms komt schouderpijn door een probleem van de lange bicepspees in of rond het schoudergewricht. 

De lange bicepspees is maar dun en veel minder krachtig dan zijn ‘grote broer’. De grote broer heet de korte bicepspees, en daar zien we eigenlijk nooit problemen van.

Als we het dus hebben over een probleem van de biceps in de schouder, gaat het eigenlijk altijd over de lange bicepspees. 

Meestal gaan deze klachten gelukkig over met een behandeling zonder operatie. Soms kan een operatie uiteindelijk toch de beste oplossing zijn. 

Deze pagina gaat over operaties voor een probleem van de lange bicepspees in de schouder. Daarbij baseren we ons zoveel mogelijk op wetenschappelijke gegevens.

Wat is het probleem precies?

De lange bicepspees loopt dus echt in het schoudergewricht. De pees begint aan de bovenkant van de schouderkom. Vanaf daar loopt hij over de schouderkop. Daarna komt hij is een klein gootje aan de voorkant van de bovenarm te lopen. 

Omdat de lange bicepspees maar dun is, is hij ook kwetsbaar. Er kunnen een aantal problemen ontstaan:

• Ontsteking van de pees.
• Slijtage en verdikking van de pees.
• De pees zit niet meer stevig in het gootje.
• Gedeeltelijk scheuren van de peesaanhechting in de schouder (zogenaamde “SLAP-lesie”).
• Helemaal afscheuren van de peesaanhechting in de schouder (“lange bicepspeesruptuur”).

Wat is een operatie voor de biceps in de schouder?

Bij een operatie halen we de lange bicepspees uit het schoudergewricht. Je haalt dus letterlijk de bron van de pijn uit de schouder. 

Er zijn 2 variaties van: 

• De biceps tenotomie. We halen alleen de pees uit de schouder. 
• De biceps tenodese. We halen de pees uit de schouder, en zetten hem weer vast lager op de bovenarm. 

Beide technieken lijken even goed te werken (bron). 

Hieronder bespreken we de technieken in wat meer detail.

Biceps tenotomie

Je noemt dit ook wel een tenotomie van de lange bicepspees. Het betekent: doorsnijden van de lange bicepspees. Het is een hele simpele en veilige operatie. 

Met een kijkoperatie van het schoudergewricht bekijk je of er inderdaad een probleem van de lange bicepspees is. Daarna snij je de lange bicepspees los van de plek waar de pees aanhecht. Die plek is het labrum, aan de bovenkant van de schouderkom. De pees trekt zich dan vanzelf terug uit het schoudergewricht. Uiteindelijk zal hij lager op de bovenarm weer vastgroeien. 

Ik weet dat dit kan heel eng klinken. Omdat je bicepspees wordt doorgesneden. En de bicepsspier dan misschien niet meer goed werkt. Maar dat is niet zo. Want de andere bicepspees bij de schouder (de korte bicepspees) blijft gewoon werken. Dus je bicepsspier ook! Zo mag je na de operatie je bicepsspier ook meteen weer gebruiken.  

Als ik een operatie aan de biceps in de schouder adviseer, is het meestal een biceps tenotomie. Omdat het weinig complicaties heeft, geen revalidatie vereist en omdat de resultaten even goed zijn als na een tenodese. Maar sommige mensen geven er toch de voorkeur aan dat de pees wordt vastgezet: dan kun je kiezen voor een bicepstenodese.

Biceps tenodese

Bij een biceps tenodese doen we hetzelfde als bij een biceps tenotomie. Dus we snijden eerst met een kijkoperatie de aanhechting van de lange bicepspees in de schouder door. 

Maar bij een bicepstenodese zetten we de pees daarna weer vast buiten het schoudergewricht. We zetten de pees weer vast op het bot van de bovenarm. Daarvoor is vaak een extra snee nodig. 

Dat is dus een iets grotere operatie. En je mag daarna zeker 6 weken geen kracht zetten met de bicepspees.

Is een operatie verstandig?

We adviseren alleen een operatie als:

• het klachtenpatroon echt past bij een probleem van de lange bicepspees, en 
• andere behandelingen (fysiotherapie, rust of injecties) niet werken. Dat is meestal het geval als de bicepspees uit zijn gootje is. Andere typen problemen van de lange bicepspees gaan meestal wel zonder operatie over. 

In de praktijk doen we ook vaak een ingreep aan de lange bicepspees tijdens hersteloperaties van andere schouderpezen. Vooral tijdens een rotator cuff repair. Als tijdens zo’n operatie dan blijkt dat de lange bicepspees ook is aangedaan, dan behandelen we dat meteen ‘mee’.

Waarom moet ik geen operatie ondergaan?

Vaak raad ik een lange biceps operatie af als:

• het klachtenpatroon niet past bij een lange biceps probleem. Dat kun je vaststellen met het lichamelijk onderzoek tijdens het consult.
• andere behandelingen nog niet zijn geprobeerd. Zie daarvoor deze pagina. 
• de lange bicepspees helemaal is afgescheurd uit de schouder. Dit noem je een lange bicepsruptuur van de schouder. De meeste mensen denken dat dit dan snel moet worden gerepareerd. Maar de kracht in de bicepsspier blijft vrijwel hetzelfde als je ‘gewoon’ afwacht, dus zonder operatie (bron).

Wat zijn de ervaringen na een lange biceps operatie?

De resultaten na een bicepstenotomie of bicepstenodese van de schouder zijn vaak goed. Ongeveer 90 tot 95 van de 100 mensen is tevreden na een operatie (bron). 

Voor een goed resultaat is het wel heel belangrijk dat we van tevoren zo zeker mogelijk zijn dat de schouderklachten wel echt door een probleem van de lange bicepspees komen. Een zorgvuldige intake en gerichte vervolgonderzoeken zijn dus heel belangrijk! Anders wordt je geopereerd aan iets wat je klachten niet veroorzaakt.

Mogelijke complicaties na een operatie

Operaties aan de lange bicepspees hebben maar een kleine kans op complicaties.

Complicaties na biceps tenotomie

Mogelijke complicaties zijn:

• de spierbal (biceps) die ‘compacter’ wordt. Dat wordt ook wel het Popeye fenomeen genoemd. Dit komt voor bij ongeveer 15 tot 40 van de 100 mensen (bron). Maar: bijna geen enkele patiënt vindt het storend (bron). 
• tijdelijke krampen in de spierbal (biceps). Dit kan tot een paar maanden na de operatie optreden. En het komt voor bij 20 van de 100 mensen (bron). 
• frozen shoulder. Dit is een tijdelijke verstijving van de schouder.

Complicaties na biceps tenodese

Vergeleken met een biceps tenotomie, heb je iets meer kans op complicaties na een biceps tenodese. 

Mogelijke complicaties zijn:

• wondinfectie. Dit komt voor bij 1 van de 100 mensen (bron).
• de spierbal (biceps) die ‘compacter’ wordt. Dit komt voor bij 1 van de 100 mensen (bron). Maar: bijna geen enkele patiënt vindt het storend (bron). 
• tijdelijke krampen in de spierbal (biceps). Dit komt voor bij ongeveer 25 van de 100 mensen (bron).
• frozen shoulder. Dit is een tijdelijke verstijving van de schouder. En het komt voor bij 3 van de 100 mensen (bron).
• een botbreuk van de bovenarm. Dat komt doordat er een gaatje in het bot wordt geboord om de pees in vast te zetten. Het komt in minder dan 1 op de 1000 gevallen voor (bron). 
• schade aan een zenuw naar de arm. Dit komt in minder dan 1 op de 100 gevallen voor (bron).

Wanneer loop ik een verhoogd risico op commplicaties?

Je hebt een hoger risico op een wondinfectie als je rookt, suikerziekte hebt of een ander probleem van je immuunsysteem hebt.

Wat is beter: een biceps tenotomie of een biceps tenodese?

Het is niet zo dat de ene operatie beter is dan de ander. Want in beide gevallen haal je het probleem (de lange bicepspees) uit de schouder. Hieronder staan de voor- en nadelen van beide technieken. 

Met een bicepstenodese heb je dus minder kans op vervorming van de spierbal, maar wel wat meer kans op complicaties.

Moet ik tests ondergaan ter voorbereiding op de operatie?

Een operatie van de lange bicepspees is een kleine ingreep. Dus daar zijn geen extra onderzoeken voorafgaand aan de operatie nodig. Behalve natuurlijk de onderzoeken van de bicepspees. Zoals een echografie.

Wat gebeurt er voor de operatie?

In dit gedeelte van de pagina vertellen we zoveel mogelijk over de periode na de operatie. Daarna volgt nog een apart deel over de revalidatie.

Opname

U wordt de dag van de operatie opgenomen op de verpleegafdeling. Kom nuchter, dat wil zeggen dat u in de ochtend niet eet en drinkt. U hoeft geen mitella mee te nemen.

Verdoving voor de operatie

Op de voorbereidingskamer krijgt u een zenuwblokkade van de anesthesioloog. Dat is een prik in de schouder. Daarmee worden de zenuwen naar de schouder en arm verdoofd. De prik werkt al na een paar minuten. Het voordeel van deze ‘plaatselijke’ verdoving is dat u minder narcosemiddelen nodig heeft tijdens de operatie. En dat u naderhand een tijd (8 uur tot soms 3 dagen) geen of minder schouderpijn heeft.

Tijdens de operatie

Verdoving tijdens de operatie

Als u op de operatiekamer bent, krijgt u narcose. Dit is wel een lichte narcose. Want de meeste pijnstilling heeft u door de zenuwblokkade.

Hoe gaat een operatie van de lange bicepspees?

Verloop van een biceps tenotomie operatie van de schouder

Bij een bicepstenotomie snijden we de pees dus door. De operatie gaat zo:

• Met een camera gaan we via de achterkant in het schoudergewricht. We pompen de schouder vol met steriel water. Zo krijgen we een ‘aquariumview’. 
• We bekijken de hele schouder van binnen. Dus ook of er een probleem van de lange bicepspees is: een inscheuring, verdikking, ontsteking, of verplaatsing. 
• Via een klein sneetje aan de voorkant van de schouder knippen we de aanhechting van de lange bicepspees door. De pees trekt zich nu vanzelf terug uit de schouder. 
• Als het nodig is, verruimen we ook nog het gootje van de bicepspees. Dat dit aan de voorkant van de schouder en bovenarm. 
• We doen hechtpleisters op de wondjes. 
• We doen een groot verband op de schouder. Dat vangt al het vocht op in de dagen na de operatie. 

De operatie duurt meestal 10 minuten.

Verloop van een biceps tenodese operatie van de schouder

Bij een bicepstenodese snijden we de pees dus door. En zetten we hem daarna weer vast, lager op de bovenarm. De operatie gaat zo:

• We snijden de aanhechting van de lange bicepspees door via een kijkoperatie. Zoals bij een bicepstenotomie operatie (zie hierboven). 
• We maken een sneetje in de huid van de bovenarm. Vlakbij de okselplooi. Daar boren we een klein gaatje in het bot van de bovenarm. 
• Dan zetten we de lange bicepspees vast in het geboorde gaatje. Dat doen we met een stevige hechting en een metalen plaatje. 
• Je houdt dan een stuk pees ‘over’. Dat halen we weg. 
• We doen hechtpleisters op de wondjes. 
• We doen een groot verband op de schouder. Dat vangt al het vocht op in de dagen na de operatie. 

De operatie duurt meestal 30 minuten. 

Je kunt deze operatie ook via alleen maar een kijkoperatie doen. Dus zonder extra snee. Maar de resultaten lijken dan wat minder goed te zijn (bron).

Na de operatie

In dit gedeelte van de pagina vertellen we zoveel mogelijk over de periode na de operatie. Daarna volgt nog een apart deel over de hele revalidatie.

Verblijf in de kliniek

De operatie is een dagbehandeling. Vanuit de uitslaapkamer gaat u terug naar de verpleegafdeling. Aan het einde van de middag kunt u vaak naar huis. U krijgt dan mee:

• Een mitella (die heeft u al om meteen na de operatie).
• Een verwijzing voor de fysiotherapeut.
• Instructies voor thuis, op papier.

Pijnstillers

Meestal valt de pijn in de eerste dagen na de operatie mee. Maar soms niet. Begin daarom meteen als je thuiskomt met de pijnstillers. Deze pijnstillers schrijven we altijd al voor in de periode voor de operatie. 

Begin je niet meteen na de operatie, dan bouw je geen spiegel op in je bloed. Als dan de zenuwblokkade uitwerkt (8 uur tot 3 dagen na de operatie) dan heb je ineens erg veel pijn. En die pijn gaat dan ook niet snel over als je dan pas met pijnstillers begint. 

Bouw de pijnstillers weer af als je merkt dat je weinig pijn hebt. Stop eerst met de kortwerkende morfine, dan met de langwerkende morfine, dan met de paracetamol.

Schouder immobilizer (mitella)

Na de operatie word je wakker met de arm in een mitella (ook wel ‘immobilizer’). De mitella is puur bedoeld voor pijnstilling. Dus hij mag ook weer af als je weinig pijn hebt. 

Meestal dragen mensen de mitella 1 tot 2 weken.

Wanneer moet ik beginnen met fysiotherapie?

Begin het liefst in de dagen na de operatie met fysiotherapie. Je mag de schouder namelijk al meteen bewegen.

Hechtingen verwijderen

Als er alleen een bicepstenotomie is gedaan, zijn er geen huidhechtingen gebruikt.

Alleen na een bicepstenodese moeten er 2 hechtingen uit de wond worden verwijderd. Dat moet 2 weken na de operatie. U (of een naaste) mag het zelf doen, maar bij de huisarts kan ook. Indien gewenst kan het natuurlijk ook in de kliniek. 

Je verwijdert de knoopjes van de hechting zo:

• Aan het begin en aan het einde van het litteken steekt een knoopje met een lusje boven de huid uit. Dus twee keer een knoopje en twee keer een lusje. 
• trek de hechtdraad zachtjes omhoog. 
• knip met een schoon nagelschaartje de draad vlak onder het knoopje door.

Controleafspraken op de polikliniek

De eerste controleafspraak is 2 maanden na de operatie. Het kan zijn dat de pijn dan al verdwenen is. Maar het kan ook zijn dat je nog pijn hebt. 

Als het nog nodig is, zal een 2e controleafspraak 6 maanden na de operatie volgen.

Revalidatie

In de dagen na de operatie kunt u met fysiotherapie beginnen. Daarvoor krijgt u een verwijzing mee.

Revalidatie na bicepstenotomie

Over het algemeen draagt u 1 tot 2 weken na de operatie een mitella. Maar de mitella mag ook al eerder af, als het goed gaat. 

U mag de arm bewegen ‘naar kunnen’. Dat betekent dat je in principe elke beweging mag maken. Zolang de pijn draaglijk is. 

Je mag de biceps ook gewoon aanspannen. Dit kan wel een krampend gevoel in de biceps geven. Maar dat kan geen kwaad. 

Je mag op zich slapen op de geopereerde arm. Maar dat is in het begin niet altijd prettig. 

Zodra je de arm weer normaal kunt bewegen, mag je weer sporten, autorijden en fietsen. 

De meeste mensen kunnen binnen enkele weken weer normaal bewegen.

Revalidatie na bicepstenodese

Tijdens de revalidatieperiode van een bicepstenodese moet de bicepspees de kans krijgen om weer in te groeien in het bot van de bovenarm.

Over het algemeen gaat de revalidatie na een bicepstenodese zo:

• Eerste 6 weken na de operatie: de schouder, elleboog en hand bewegen, binnen wat de pijn toelaat. Maar geen kracht zetten. Vooral niet met de biceps. 
• Vanaf 6 weken na de operatie voorzichtig trainen van de biceps. Maar het is nu nog geen doel om de biceps zo sterk mogelijk te maken. 
• Vanaf 3 maanden na de operatie: je kunt de biceps spier kan weer normaal belasten. Dus je mag weer zware boodschappentassen e.d. tillen. En weer volledig sporten. 

Autorijden en fietsen kan weer 6 weken na de operatie. 

Je mag op zich slapen op de geopereerde arm. Maar dat is in het begin niet altijd prettig.

Conclusie

Een operatie van de lange bicepspees in de schouder klinkt spannend. Maar dat is het eigenlijk niet. Je kunt de lange bicepspees tijdens een schouderoperatie óf alleen doorsnijden (tenotomie), óf doorsnijden en lager op de bovenarm weer vastzetten (tenodese). 

Beide operaties hebben goede resultaten. Maar na vastzetten van de pees moet je langer rustig aan doen. En is er een iets hogere kans op een complicatie.

Zie ook

Bicepsklachten van de schouder

Veelgestelde vragen