Operatie voor een stijve elleboog

Geschreven door Bauke Kooistra, orthopedisch chirurg

Inleiding

Heb je last een stijve elleboog en verbetert dit niet met fysiotherapie? En verhindert het je in je dagelijks leven? Dan kun je een operatie overwegen. De ingreep kan helpen om de bewegingsvrijheid te vergroten. Zodat je dagelijkse activiteiten weer kunt doen.

Lees hier meer over zo’n operatie, wat je kunt verwachten en de ervaringen van anderen na deze behandeling.

Wat is een operatie voor een stijve elleboog?

Met een operatie kunnen we de elleboog weer ‘zo beweeglijk mogelijk’ maken. We doen deze type operaties dus vooral klachten van stijfheid. Niet zozeer voor pijn.

Je noemt een dergelijke operatie ook wel een ‘artrolyse’ of ‘release’ (losmaken) van de elleboog. We maken de elleboog weer soepel door littekensweefsel van het kapsel weg te halen en door eventueel overtollig bot weg te halen in de elleboog. Soms is het nodig om een verkeerd genezen botbreuk van de elleboog weer te corrigeren.

Een operatie voor een stijve elleboog kun je op 2 manieren doen:

• Met een kijkoperatie van de elleboog. Daarbij kunnen we tijdens de kijkoperatie overtollig bot weghalen. En we kunnen verklevingen van het kapsel weghalen.
• Met een ‘open’ operatie, met een grotere snee dus. Of soms zelfs met 2 incisies. Daarbij kunnen we nog meer bot weghalen en ook eventueel zenuwen vrijmaken. Je kunt er dus wat grotere afwijkingen mee behandelen dan met een kijkoperatie. Soms zitten er ook ook platen en schroeven in de elleboog. Die kun je dan ook meteen weghalen.

Wat is het probleem precies?

Een stijve elleboog kan komen door:

• Overgroei van de botten van de elleboog. Of het verkeerd aangroeien van de botten na een breuk.
• Littekenvorming van het kapsel van de elleboog. Dat komt vaak voor na een ongeval en na gipsbehandeling naderhand.
• Verkorting van de spieren rond de elleboog.

Met een operatie kun je problemen van de botten en het kapsel aanpakken.

Heb ik een operatie nodig?

Redenen om te kiezen voor een operatie voor een stijve elleboog zijn:

• De stijfheid belemmert je dagelijkse activiteiten
• Andere behandelingen (vooral fysiotherapie) hebben niet geholpen. Na een letsel geven we fysiotherapie zeker 6 maanden de tijd om de stijfheid te verbeteren.

Je moet daarbij wel realiseren dat de beweeglijkheid, ook na een operatie, waarschijnlijk niet helemaal normaal zal worden. Maar het doel moet zijn dat zodanig verbetert dat je beter kunt functioneren in je dagelijks leven.

Wanneer moet ik geen operatie ondergaan?

• Als er maar lichte stijfheid is. Bijvoorbeeld alleen maar een lichte beperking in het strekken. Een operatie zal je dan waarschijnlijk niet helpen.
• Als je verwacht dat de elleboog weer volledig normaal zal kunnen bewegen.
• Als je algehele medische conditie te slecht is voor een operatie.

Bij een stijfheid in het draaien van de onderarm, werkt een operatie vaak minder goed dan bij een stijfheid bij buigen en strekken (bron). Het is belangrijk om dat van tevoren te beseffen.

Wat zijn de ervaringen van anderen na een operatie voor een stijve elleboog?

Resultaten na een kijkoperatie

Ongeveer 9 van de 10 mensen heeft een goed resultaat na een kijkoperatie (bron). En gemiddeld kan de elleboog 40 graden meer bewegen. Als je het vergelijkt met vóór de operatie (bron).

Complicaties na een kijkoperatie

De kans op een complicatie is ongeveer 9 op de 100. Meestal gaat het dan om een tijdelijke uitval van de nervus ulnaris. Dat is de zenuw van je ‘telefoonbotje’.

En bij ongeveer 2 van de 100 mensen wordt later toch een nieuwe operatie gedaan. Dat is dan vooral omdat de elleboog nog steeds te stijf is (bron).

Resultaten na een open operatie

Een open operatie is dus een grotere ingreep dan een kijkoperatie. Voor de beweeglijkheid kan het daarom beter werken dan een kijkoperatie. Maar het heeft ook een hogere complicatiekans.

Gemiddeld kan de elleboog na een open operatie 70 graden meer bewegen. Als je het vergelijkt met vóór de operatie. En ongeveer 8 van de 10 mensen heeft een goed resultaat. (bron).

Gemiddeld geven mensen een rapportcijfer 8.8 na deze operatie (bron).

Complicaties na een open operatie

De kans op een complicatie was in een recente studie 18 op de 100. Dus dat is meer dan bij een kijkoperatie. De meest voorkomende complicatie is tijdelijke zenuwschade. Maar ook infectie, extra botvorming en een botbreuk komen voor. Bij ongeveer 6 van de 100 mensen was een nieuwe operatie nodig (bron).

Beter een kijkoperatie of een open operatie voor een stijve elleboog?

Waarom zou je dan überhaupt voor een open operatie kiezen, als het meer complicaties geeft?

De reden is, dat er soms te veel afwijkingen in de elleboog zijn. Zodat je die met een kijkoperatie niet meer goed kunt weghalen.

Moet ik tests ondergaan ter voorbereiding op de operatie?

Naast een röntgenfoto maken we meestal een CT-scan. Daarop kunnen we precies zien waar overtollig bot zit om weg te halen.

Verder zal de anesthesioloog uw algehele gezondheid beoordelen. Maar daar zijn vaak geen extra tests voor nodig.

Wat gebeurt er voor de operatie?

Opname in de kliniek

Op de dag van de operatie wordt je opgenomen in de kliniek.

De operatie gebeurt in dagbehandeling. Of je blijft een nacht slapen. Dat is afhankelijk van hoe groot de operatie is.

Verdoving voor de operatie

Op de voorbereidingskamer krijg je een plaatselijke verdoving. Die verdooft de hele arm. En het werkt ongeveer 24 uur. Zo heb je ook een lichtere narcose nodig.

Tijdens de operatie

In de meeste gevallen kiezen we ook nog voor algehele narcose tijdens de operatie.

Verloop van de operatie

Losmaken van de elleboog via kijkoperatie

Deze ingreep verloopt zo:

• We maken meerdere (vaak 5) kleine sneetjes rond de elleboog.
• Daarna halen we zoveel mogelijk ‘teveel’ aangegroeid bot weg. Zodat dit ‘extra’ bot niet meer in de weg kan zitten voor het bewegen.
• Als laatste halen we te strak kapsel weg. Het kapsel is normaal gesproken een soort losse plastic zak om te botten. Maar bij een stijve elleboog is het kapsel te strak geworden.
• De huid sluiten we met huidhechtingen. Die zijn niet oplosbaar. En moeten na 2 weken weer worden verwijderd.
• Vervolgens brengen we een drukverband aan. Dat moet er na 2 dagen weer af.

Losmaken van de elleboog via open operatie

Deze ingreep kan op verschillende manieren verlopen.

• We maken een snee. Deze kan aan de zijkant, binnenkant of achterkant van de elleboog zitten.
• Vaak moeten we een zenuw (de nervus ulnaris) vrijleggen. Zodat we de zenuw tijdens de operatie niet beschadigen.
• We halen zoveel mogelijk bot ‘overgroei’ weg. Zodat dit ‘extra’ bot niet meer in de weg kan zitten voor het bewegen.
• Dan maken we het kapsel van de elleboog los.
• Soms zitten er platen en schroeven in de botten van de elleboog. Na een eerdere botbreuk. In dit stadium van de operatie kunnen we die eventueel verwijderd. Als ze in de weg zitten.
• We sluiten de wond met een oplosbare draad. Die hoeft dus niet verwijderd te worden.
• Als laatste brengen we een drukverband aan. Dat moet er na 2 dagen weer af.

Het grootste verschil met een kijkoperatie is dus dat je bij een open operatie een grotere wond maakt. Daardoor kun je meer bot en ook platen en schroeven verwijderen.

Na de operatie

Als het om een wat kleinere operatie gaat, mag je dezelfde dag naar huis. Als het een grotere operatie is, blijf je vaak 1 nacht.

Het doel van de periode na de operatie is om de elleboog zo flexibel en beweeglijk mogelijk te houden. En dat je daarbij niet wordt gehinderd door de pijn.

Pijnstillers

De eerste 24 uur werkt de plaatselijke verdoving vaak nog goed. Maar het is belangrijk om meteen na de operatie te beginnen met de volgende pijnstillers:

• Paracetamol.
• Indometacine. Dit is niet alleen een pijnstiller. Maar het voorkomt ook extra botvorming in het operatiegebied. Maak de ‘kuur’ om die reden altijd af. Ook al heb je geen pijn meer.
• Oxycontin. Dit is een langwerkende morfinepil.
• Oxynorm. Dit is een kortwerkende morfinepil. Voor als bovenstaande pillen onvoldoende werken.

Bouw de morfinepillen af zodra je weinig pijn meer hebt.

Drukverband

Het is belangrijk om zwelling na de operatie zoveel mogelijk te voorkomen. Draag het drukverband daarom minimaal 2 dagen. Daarna mag je het zelf verwijderen.

Elleboog hoog houden

Houd je elleboog in de eerste 2 weken na de operatie veel hoog. Dus leg een kussen onder de elleboog tijdens slapen en tijdens zitten in een stoel. 

Meestal is de ergste zwelling 2 weken na de operatie wel afgenomen. Je zal merken dat het bewegen dan ook makkelijk gaat.

Fysiotherapie

Bewegen van de elleboog is erg belangrijk na het operatief losmaken van een stijve elleboog. Want je moet de verkregen soepelheid van je elleboog zoveel mogelijk behouden! Beweeg de elleboog meteen al zoveel mogelijk zelf. Binnen de pijngrenzen.

Meestal laat ik mensen 2 weken na de operatie met fysiotherapie beginnen. Omdat de meeste zwelling dan uit de elleboog is. We geven je tijdens het ontslag al een verwijzing mee voor de fysiotherapeut.

De totale revalidatie duurt vaak 3 tot 6 maanden.

Verwijderen van hechtingen

Bij een kijkoperatie hechten we de wondjes met hechtingen die niet oplossen. Die moeten 2 weken na de operatie worden verwijderd.

Vervolgafspraken bij de polikliniek

Twee en 6 maanden na de operatie komt u terug op de polikliniek. Als het nodig is, maken we dan een controle röntgenfoto.

Conclusie

Het operatief losmaken van een stijve elleboog noem je ook wel een elleboog artrolyse of release. Daarbij halen we overtollig bot en een te strak kapsel weg. Het werkt vaak goed: meer dan 8 van de 10 mensen heeft een goed resultaat. Daarbij wordt de elleboog misschien niet meer volledig soepel. Maar wel zodanig minder stijf dat je er weer goed mee kunt functioneren.

Zie ook

Stijve elleboog

Veelgestelde vragen