Elleboogprothese

Geschreven door Bauke Kooistra, orthopedisch chirurg

Inleiding

Veel mensen weten niet dat het bestaat. Maar je kunt een versleten of beschadigde elleboog ‘vervangen’ door een kunstgewricht. Dat noem je een elleboogprothese. Ook wel ‘kunst-elleboog’ of ‘nieuwe elleboog’.

Wat is een elleboogprothese?

Het idee is hetzelfde als bijvoorbeeld bij een heupprothese of knieprothese. Je vervangt de uiteindes van de botten van het gewricht door metaal. En daartussenin komt een stuk glad plastic. Daardoor kan de elleboog weer soepel(er) bewegen.

Een elleboogprothese is wel kwetsbaarder dan een heup- of knieprothese. Bij teveel belasting kan de prothese loslaten uit het bot. Daarom wordt geadviseerd om de arm, levenslang, maar beperkt te belasten na een elleboogprothese (bron). Je mag bijvoorbeeld niet met je lichaamsgewicht op je arm leunen. Bijvoorbeeld tijdens het jezelf opduwen uit een stoel.

Eenmalige belasting (bijvoorbeeld een tas optillen) mag maximaal 5 kilogram zijn. En herhaaldelijke belasting maximaal 1 kilogram. Wat betekent dat voor uw dagelijks leven? Zie daarvoor ‘leefregels’ onderaan deze pagina. 

Heb ik een elleboogprothese nodig?

Een elleboogprothese kan echt een nuttige behandeling zijn voor:

• Pijn bij artrose van de elleboog.
• Pijn bij reuma van de elleboog. Of bij reuma-achtige aandoeningen van de elleboog.
• Een complexe botbreuk van de bovenarm bij mensen met zwak bot. Dat is in de praktijk vaak bij ouderen.

Maar ik vind het wel altijd belangrijk dat mensen van tevoren weten dat een elleboogprothese niet teveel belast mag worden.  Dat moet je dus wel accepteren voordat je aan een elleboogprothese begint.

Wanneer moet ik geen operatie ondergaan?

Een elleboogprothese is onverstandig als:

• Er een infectie in de elleboog speelt. Die infectie kan dan namelijk op de prothese gaan zitten.
• U de elleboog in de toekomst nog intensief wil gebruiken. U mag de elleboog namelijk met maximaal 5 kilogram belasten tijdens een eenmalige belasting. En maximaal 2 kilogram bij herhaaldelijke belasting.
• U rookt. Dan heeft u namelijk meer kans op een infectie van de prothese.

Wat zijn de ervaringen van anderen na een elleboogprothese?

Ongeveer 8 van de 10 mensen is tevreden met het resultaat (bron).

Hoe lang gaat een elleboogprothese mee?

Als je kijkt 11 jaar na de operatie, heeft ongeveer 8 van de 10 mensen hun prothese nog (bron). Dat is minder dan bij bijvoorbeeld heup- en knieprotheses.

Dit verschilt komt waarschijnlijk doordat er meer krachten op de elleboogprothese komen. En omdat de verankering van de prothese in de botten van de arm soms minder stevig is dan bij een heup of knie.

Mogelijke complicaties

De kans op een complicatie na elleboogprothese is ongeveer 20 op de 100. De meest voorkomende complicaties zijn (bron):

1. Infectie van de prothese: bij ongeveer 3 van de 100 mensen. Dan moet de prothese weer worden schoongespoeld, of worden vervangen.
2. Loslating van de prothese uit het bot: bij ongeveer 7 van de 100 mensen. Het kan dan nodig zijn om de prothese te vervangen.
3. Beschadiging van een zenuw rond de elleboog, de nervus ulnaris. Dit komt voor bij ongeveer 3 van de 100 mensen. In de (kleine) meerderheid van de gevallen gaat dit vanzelf over.
4. Een breuk van het bot van de elleboog. Dit komt voor bij ongeveer 2 van de 100 mensen.

Onderzoeken voor de operatie

Meestal zijn er geen specifieke onderzoeken nodig. De anesthesioloog zal wel uw algehele gezondheid in kaart brengen.

Wat gebeurt er voor de operatie?

Stoppen van bloedverdunners

Als u bloedverdunners gebruikt, moet u die vaak tijdelijk stoppen voor de operatie. Hoe en wanneer, overleggen we altijd van tevoren.

Veel mensen gebruiken een lichte bloedverdunner. Ascal. Die hoeft u niet te stoppen.

Stoppen met roken

Als u rookt, moet u daar 4 weken voor de operatie mee stoppen (bron). Roken verhoogt namelijk het risico op een infectie van de prothese.

Opname in de kliniek

Op de dag van de operatie wordt u opgenomen in de kliniek. Reken erop dat u 1 nacht blijft opgenomen.

Anesthesie voor de operatie

Voordat u onder narcose gaat, geeft de anesthesioloog nog een plaatselijke verdoving van de arm. Die werkt ongeveer 24 uur door. Het zorgt er ook voor dat u tijdens de operatie een lichtere narcose kunt krijgen.

Tijdens de operatie

Een elleboogprothese operatie verloopt zo:

• U krijgt narcose.
• We maken een snee aan de achterkant van de elleboog.
• We leggen een zenuw (de nervus ulnaris) opzij.
• We gaan aan beide kanten langs de triceps spier. Zo komen we in het gewricht.
• Dan vervangen we het uiteinde van het bovenarmbot door een metalen prothese. Die zetten we met cement vast.
• Dit doen we op eenzelfde manier voor het onderarmbot (de ellepijp).
• We leggen de zenuw weer terug op zijn plek.
• We sluiten de huid met nietjes.
• U krijgt een drukverband.

Na de operatie

Na de operatie gaat u naar de verpleegafdeling. Daar krijgt u pijnstillers. De volgende ochtend maken we een röntgenfoto ter controle. En komt de fysiotherapeut langs bij u.

Als alles goed gaat, mag u op de dag na de operatie met ontslag. De meeste mensen gaan met ontslag naar huis. Maar als het nodig is, kunnen we een tijdelijke revalidatieplek voor u regelen. Tijdens het ontslag krijgt u een verwijzing voor uw fysiotherapeut mee.

Traject na ontslag

Pijnstillers

Na de operatie gebruikt u een aantal pijnstillers:

• Paracetamol.
• Oxycontin. Dit is een langwerkende morfine.
• Oxynorm. Dit is een kortwerkende morfine. Voor als de langwerkende morfine niet genoeg helpt.

Drukverband

Het drukverband moet tot 48 uur na de operatie blijven zitten. Daarna kunt u het er zelf afhalen. En doet u een pleister op de wond.

Mitella

Meestal geef ik een mitella mee voor de eerste 3 weken na de operatie. Dat is om de elleboog rust te geven.

Maar de arm moet wel uit de mitella voor oefeningen met de fysiotherapeut!

Het verwijderen van huidnietjes

Twee weken na de operatie moeten de huidnietjes eruit. Meestal doet de huisarts dit. U krijgt hiervoor een speciaal tangetje mee van ons.

Vervolgafspraken bij de polikliniek

Na 8 weken komt u terug op de polikliniek. Dan maken we opnieuw een röntgenfoto.

Revalidatie en fysiotherapie

De revalidatie na een elleboogprothese begint de eerste week na de operatie. U krijgt daarvoor een gerichte verwijzing voor uw fysiotherapeut mee.

Het is belangrijk dat u gedurende het komende half jaar meerdere keren per dag oefeningen doet thuis.

Het duurt meestal 6 maanden voordat de maximale beweeglijkheid is bereikt in de revalidatie.

Autorijden

Autorijden mag meestal weer na ongeveer 8 weken. Op voorwaarde dat u de arm weer goed ‘onder controle’ heeft.

Fietsen

Ook fietsen kan na ongeveer 8 weken weer. Maar met fietsen bedoelen ik niet racefietsen of mountainbiken. Dat geeft namelijk teveel belasting op de elleboogprothese.

‘Leefregels’ na een elleboogprothese

Ik heb het er op deze pagina al een paar keer over gehad. Je mag met een elleboogprothese namelijk minder kracht op de arm zetten.

Dat is om te voorkomen dat de prothese loslaat uit het bot. Dit gebeurt namelijk bij een elleboogprothese eerder dan bij een heupprothese of knieprothese. Een arm is nou eenmaal niet gemaakt om gewicht op te zetten. Een been wel.

Dat betekent dat je met een elleboogprothese voorzichtig zal moeten zijn met (onder andere):

• Jezelf opdrukken uit een stoel of toilet met je geopereerde arm. Dit is de meest belastende beweging uit het dagelijks leven (bron). Een ‘zitverhoging’ kan daarbij helpen.
• Aan het stuur draaien tijdens autorijden.
• Ver reiken met de arm terwijl je iets pakt. Hoe dichterbij je de arm bij je lichaam houdt, hoe minder belasting in de elleboog (bron).
• Een deur openen of dichtdoen.

Over het algemeen wordt aangeraden om maximaal 5 kilogram te belasten op de elleboog. Maar dat is een moeilijk te volgen advies. Want je kunt niet zelf aanvoelen hoeveel belasting dat is.

Conclusie

Een elleboogprothese is vaak een goede oplossing voor pijn door slijtage, reuma of een complexe botbreuk van de elleboog. Maar als je het vergelijkt met andere gewrichtsprotheses, is een elleboogprothese wel kwetsbaarder. Daarom moet je van tevoren goed weten hoeveel je de elleboog dan mag belasten.

Zie ook

Elleboog artrose

Veelgestelde vragen over elleboogprothese