Operatie voor een gebroken bovenarm bij de elleboog

Geschreven door Bauke Kooistra, orthopedisch chirurg

Inleiding

De bovenarm kan op meerdere plekken breken:

• hoog bij de schouderkop (zie ook “gebroken schouder“)
• in het midden (zie ook “gebroken bovenarm”)
• onderaan, in of bij de elleboog (zie ook “gebroken bovenarm”)

 Deze pagina gaat over een operatie voor bovenarmbreuk onderaan in het bot. Dus bij de elleboog. En wel over een operatie waarbij we de gebroken botten weer aan elkaar vastzetten.

Wat is het probleem?

Een botbreuk van de bovenarm bij de elleboog is vaak een ernstig letsel. Je noemt het ook wel een distale humerus fractuur. En het ontstaat vrijwel altijd door een ongeval.

Als de botdelen niet meer mooi op elkaar staan, adviseren we vaak een operatie. Zodat de botten weer op een goede manier aan elkaar kunnen groeien.

Zeker bij een breuk die doorloopt tot in het ellebooggewricht is dat belangrijk.

Wat houdt de operatie in?

Met een operatie kunnen we de gebroken delen van het bovenarmbot weer aan elkaar zetten. Dat gebeurt vaak met 2 platen en meerdere schroeven. Bij kleinere breuken kan het zijn dat we alleen schroeven gebruiken.

Voor een gedetailleerde beschrijving van de operatie, zie “verloop van de operatie” verderop op deze pagina.

Een ander type operatie voor dit type breuken is een elleboogprothese. We kiezen eerder voor een elleboogprothese bij mensen op leeftijd met zwak bot. Maar deze operatie bespreken we op een aparte pagina.

Heb ik een operatie nodig?

Dat hangt af van hoe de bovenarm is gebroken. Soms staan de gebroken uiteinden van het bot nog (bijna) perfect op elkaar. Dan heeft een operatie geen meerwaarde.

Maar als de botuiteinden niet goed op elkaar staan, adviseren we vaak een operatie. Bij gipsbehandeling kan het zijn dat de breuk niet of niet goed geneest. En dat er daardoor vervroegde slijtage van de elleboog gaat plaatsvinden in de toekomst.

Hoe snel moet ik een operatie ondergaan?

De operatie heeft alleen echt spoed als belangrijke bloedvaten of zenuwen zijn beschadigd door de botbreuk.

Als er een open wond tot op het bot is, lijkt het ook (iets) beter om snel te opereren (bron). 

Anders kan de operatie een aantal dagen wachten. Tot de operatie heb je dan gips om de arm.

Wat zijn de resultaten na dit soort operaties?

Een operatie voor dit soort elleboogbreuken kan een echte uitdaging zijn. Zeker als de breuk doorloopt tot in het ellebooggewricht.

Je moet je realiseren dat een breuk van het bovenarmbot rond de elleboog een ernstig letsel is. Daarom is het resultaat van een operatie hiervoor niet heel voorspelbaar. De behandelresultaten die we hieronder bespreken zijn gemiddeldes.

Als je kijkt minimaal 1 jaar na de operatie:

• geven mensen hun elleboog een rapportcijfer 8 (bron 1, bron 2). Maar dit is dus een gemiddelde.
• is de beweeglijkheid van de elleboog redelijk. Maar wel stijver dan voor het letsel. De elleboog kan dan gemiddeld namelijk 110 graden buigen en strekken (bron). Bij normale ellebogen is dat ongeveer 150 graden (bron).

Mogelijke complicaties na een operatie

Helaas is de kans op een complicatie vrij hoog. Dat komt doordat er veel zenuwen rond de gebroken bovenarm lopen. En doordat het een grote operatie is. Daarbij wordt een elleboog sowieso al vrij ‘snel’ stijf na een letsel.

Een recente studie heeft de meest voorkomende (korte- en lange-termijn) complicaties op een rij gezet (bron):

• Irritatie van zenuw. Bij 1 van de 10 mensen. Vaak is het de ‘telefoonbotje’-zenuw, de nervus ulnaris.
• Hinderlijke stijfheid. Bij ongeveer 1 van de 10 mensen.
• Bij 4 van de 100 mensen.
• Extra botvorming. Bij 5 van de 100 mensen.
• Last van de platen en schroeven. Bij 4 van de 100 mensen.
• Niet goed genezen van de breuk. Bij 4 van de 100 mensen.
• Slijtage (artrose) van de elleboog. Bij 8 van de 100 mensen.

De studie vond ook dat 1 op de 5 mensen opnieuw werd geopereerd (bron). Meestal was dat dan om de platen en schroeven er weer uit te halen. Omdat mensen daar last van hadden.

Wanneer heb ik een verhoogd risico op complicaties?

Hoe complexer de breuk, hoe meer kans op een complicatie. Met complex bedoel ik een breuk die tot in het ellebooggewricht doorloopt. En waarbij het bot in meerdere stukken is gebroken.

Moet ik nog onderzoeken krijgen ter voorbereiding op de operatie?

Vaak is een CT-scan nodig om de breuk beter in de kaart te brengen. Verder kan het nodig zijn om van tevoren bloed te prikken.

Wat gebeurt er voor de operatie?

Opname op de verpleegafdeling

Op de dag van de operatie word je natuurlijk eerst op de verpleegafdeling opgenomen. Het is belangrijk dat je dan nuchter bent!

Anesthesie vóór de operatie

Dan ga je naar de voorbereidingskamer van het operatiecomplex. Daar krijg je een plaatselijke verdoving van de arm. Ook wel een ‘blok’ genoemd.

Dat geeft dan goede pijnstilling tijdens de operatie. Én erna: het werkt namelijk gemiddeld 24 uur.

Tijdens de operatie

Dan ga je naar de operatiekamer. Daar krijg je algehele narcose.

Verloop van een operatie wegens een bovenarmbreuk in de elleboog

De operatie verloopt zo:

• We halen het gips van de arm
• We maken een snee aan de achterkant van de elleboog
• We leggen een belangrijke zenuw, de nervus ulnaris, opzij.
• Om bij het gebroken bovenarmbot te kunnen, leggen we de triceps spier opzij. Soms moeten we het bot waar de triceps aan vast zit (het olecranon), tijdelijk losmaken.
• Dan zetten we de gebroken stukken van het bovenarmbot weer goed op zijn plek.
• Nu kunnen we het bot vastzetten met metalen platen en schroeven. Meestal zijn er 2 platen nodig.
• Tijdens de operatie maken we röntgenfoto’s. Dat is om extra te checken of de botten en schroeven goed staan.
• We leggen de zenuw weer terug op zijn plek.
• Dan sluiten we de wond en leggen we een verband en spalk (soort tijdelijk gips) aan.

Na de operatie

Meestal blijf je 1 nacht opgenomen. Op de dag na de operatie wordt een röntgenfoto gemaakt. De spalk mag die dag ook af.

Als de pijn te doen is, mag je met ontslag. Je krijgt dan een verwijzing voor je fysiotherapeut mee. Je mag in principe in dezelfde week nog beginnen met fysiotherapie (zie ook verderop in dit artikel).

Na ontslag

Pijnstillers

De pijn kan vrij heftig zijn. Aarzel daarom niet om je voorgeschreven pijnstillers te nemen!

Verband

Na 2 dagen mag het drukverband er af.

Elleboog hoog houden

Houd de elleboog in de eerste week hoog op momenten dat je zit of ligt. Door bijvoorbeeld een paar kussens eronder te leggen.

Koelen

Koelen met ijs kan de eerste 2 weken helpen om de zwelling van het operatiegebied te beperken.

Verwijderen van hechtingen

De huid hechten we vaak met hecht-nietjes. Die moeten er na 2 weken weer uit. Dat gaat meestal via de huisarts.

Vervolgafspraken op de polikliniek

Na 8 weken kom je terug op de polikliniek. Dan kijken we naar de elleboog. En maken we een nieuwe röntgenfoto.

Revalidatie en fysiotherapie

De revalidatie begint in de eerste week na de operatie. Meestal mag je de elleboog meteen weer buigen en strekken. Binnen de pijngrenzen. Het is belangrijk om dit meteen al vaak te doen, met weinig kracht. Zo voorkom je stijfheid zoveel mogelijk.

We regelen ook een verwijzing naar een fysiotherapeut. Met instructies over wat wel en niet mag in de periode na de operatie.

Hoe lang duurt de revalidatie na een distale humerusfractuur?

De hele revalidatie kan een jaar duren. Dat is dus best lang. De breuk geneest vaak al eerder.

Conclusie

Operaties voor bovenarmbreuken vlakbij of in de elleboog zijn vaak complex. Vaak kiezen we wel voor een operatie met platen en schroeven. Omdat anders de breuk niet goed zal vastgroeien. Hoewel er na zo’n operatie vaak complicaties voorkomen, zijn de meeste mensen toch tevreden met het eindresultaat!

Zie ook

Gebroken bovenarm

Veelgestelde vragen