Operaties voor een gebroken radiuskop

Geschreven door Bauke Kooistra, orthopedisch chirurg

Inleiding

Bij ‘lelijke’ breuken van de radiuskop in de elleboog adviseren we vaak een operatie. Want de radiuskop is belangrijk bij het draaien van de onderarm. En de radiuskop zorgt er mede voor dat het ellebooggewricht stevig blijft.

Maar wat houdt zo’n operatie eigenlijk in? Nou, er zijn eigenlijk meerdere typen operaties voor dit probleem.

Op deze pagina gaan we dieper in op deze operaties. En op de revalidatie.

Wat is het probleem precies?

De radiuskop is het uiteinde van het spaakbeen. In de elleboog. Het is eigenlijk een soort kleine, platte paddenstoel. Doordat de zijkant rond is, kan het mooi draaien.

De radiuskop heeft 2 belangrijke functies in de elleboog:

• Het zorgt er (mede) voor dat de botten van de bovenarm en onderarm stevig op elkaar zitten. Het zorgt dus voor stabiliteit.
• Het maakt het draaien van de onderarm mogelijk. Zoals wanneer je een sleutel in het slot omdraait.

Bij ernstige breuken van de radiuskop is het dus belangrijk om de functie van dit botje weer te herstellen.

Met ernstige breuken bedoel ik:

• Als de botbreuk erg is verplaatst. Zodat het radiuskopje niet meer goed kan draaien.
• Als het bot is meerdere kleine stukjes is gebroken.
• Als er nog andere letsels zijn van de elleboog of onderarm, waar een operatie voor nodig is.

Met een operatie kunnen we dus de radiuskop zo goed mogelijk herstellen. Dat kan op meerdere manieren:

Welke operaties zijn er voor een gebroken radiuskop?

Er zijn eigenlijk 2 soorten operaties:

• Het repareren van de breuk. Meestal gaat dat met kleine schroefjes. Soms ook nog met een metalen plaatje.
• Het vervangen van de radiuskop. Met een zogenaamde radiuskopprothese.

Repareren van de breuk met schroefjes

Het mooiste is natuurlijk om het eigen bot te herstellen. Dan zetten we de gebroken stukjes radiuskop weer aan elkaar vast. Meestal kan dat met kleine, subtiele schroefjes.

Heel soms is daarbij ook nog een metalen plaatje nodig. Maar liever plaatsen we geen plaatje. Omdat dit in de weg kan gaan zitten en ook zenuwschade kan geven (bron).

Daarna moeten de stukken bot natuurlijk nog wel daadwerkelijk aan elkaar vastgroeien.

Radiuskop prothese

Soms is de gebroken radiuskop heel erg ‘verkruimeld’. Dan is het niet meer stevig genoeg om te repareren.

Dan is het wel mogelijk om de radiuskop te vervangen. Met een ‘kunst-radiuskop’. Ook wel: een radiuskopprothese.

Meestal gaat dat zonder cement.

Onderzoek voor de operatie

Als we denken aan een operatie, dan maken we altijd een CT-scan.

Daarop kun je beter zien hoe de radiuskop is gebroken. En daarmee kun je bepalen welke operatie het best lijkt: repareren van de radiuskop, of een radiuskopprothese.

Operatie type 1: repareren van de radiuskop

Als eerste bespreken we het operatief vastzetten van de breuk met schroefjes.

Hoe verloopt de operatie?

• De operatie gebeurt onder een lichte narcose, met een plaatselijk verdoving van de arm.
• We maken een snee aan de zijkant van de elleboog.
• Dan zetten we de gebroken stukjes van de radiuskop weer op zijn plek.
• Met 2 of meer schroefjes zetten we het geheel vast. De schroefjes ‘begraven’ we in het bot. Waardoor ze niet in de weg gaan zitten bij het bewegen van de radiuskop.
• Soms is ook een metalen plaatje nodig, maar meestal niet.
• We maken tijdens de operatie altijd een röntgenfoto ter controle.
• Vaak is ook de gewrichtsband aan de zijkant van de elleboog gescheurd. Het is dan belangrijk om die band weer vast aan het bovenarmbot te zetten.
• De sluiten de huid met een oplosbare hechting.
• Als laatste krijg je een spalk om de elleboog.

Wat zijn de ervaringen na het repareren van een gebroken radiuskop met schroefjes?

Ook bij de wat complexere breuken zijn de resultaten van deze operatie goed. De kans dat de breuk goed vastgroeit is vrijwel 100% (bron 1, bron 2). Dat is dan na gemiddeld 3 maanden (bron).

Als je kijkt na minimaal 1 jaar na de operatie, dan is de beweeglijkheid van de elleboog vrijwel weer normaal (bron). Toch waarschuw ik altijd dat er een bepaalde mate van stijfheid kan blijven in de elleboog.

Wat zijn de mogelijke complicaties?

Complicaties na deze ingreep komen weinig voor. En gaan vaak vanzelf weer over.

Mogelijk complicaties zijn stijfheid, extra botvorming en zenuwprikkeling (bron).

Revalidatie na fixatie van een radiuskopfractuur

Als er geen andere letsels in de elleboog waren, gaat de spalk na 2 dagen af. Vanaf dan mag je de elleboog normaal bewegen. Fysiotherapie kan nuttig zijn als het herstel niet vlot genoeg gaat.

Als er wél andere letsels in de elleboog zijn, kan het nodig zijn om een aantal weken een spalk of brace te dragen. Dan wordt ook het revalidatieschema aangepast.

Je mag pas weer leunen op de hand van je aangedane arm als de breuk is genezen. Dat kun je zien op een röntgenfoto. Dat is na gemiddeld 3 maanden (bron).

Operatie type 2: radiuskopprothese

De tweede operatie optie is een prothese van de radiuskop. Daarvoor kiezen we als de gebroken kop niet meer valt te repareren.

Hoe verloopt de operatie?

• De operatie gebeurt onder een lichte narcose, met een plaatselijk verdoving van de arm.
• We maken een snee aan de zijkant van de elleboog.
• Als inderdaad blijkt dat de botbreuk niet te repareren is, halen we de gebroken delen van de radiuskop weg.
• We zagen de restanten van de radiuskop af.
• Dan zetten we een metalen steeltje met kunst-radiuskop erop in het spaakbeen.
• Vaak is ook de gewrichtsband aan de zijkant van de elleboog gescheurd. Het is dan belangrijk om die band weer vast aan het bovenarmbot te zetten.
• De sluiten de huid met een oplosbare hechting.
• Als laatste krijg je een spalk om de elleboog.

Wat zijn de ervaringen na een radiuskopprothese?

Na een radiuskopprothese is ongeveer 8 tot 9 van de 10 mensen tevreden (bron 1, bron 2). Als je kijkt minimaal 1 jaar na de operatie.

De meeste radiuskopprotheses gaan lang mee. Na 18 jaar heeft driekwart van de mensen hun prothese nog (bron).  Loslaten van de prothese uit het bot kan vooral de eerste 8 jaar voorkomen.

Wat zijn de mogelijke complicaties?

Ondanks de over het algemeen goede resultaten is er een redelijke kans (ongeveer 20%) op een complicatie na een radiuskopprothese (bron). Mogelijke complicaties zijn:

• Loslaten van de prothese uit het bot. Dat kan een reden zijn om een nieuwe prothese te plaatsen, of de prothese te verwijderen uit het bot. De kans dat dit nodig is, is ongeveer 15% (bron).
• Stijfheid van de elleboog. Dit komt niet persé door de prothese. Maar het komt eerder door het letsel. En doordat er in de elleboog is geopereerd.
• Slijtage (artrose) van de elleboog. Dit kan op lange termijn optreden. Ook dit komt niet persé door de prothese zelf. Maar eerder door het hele letsel van de elleboog.
• Pijn. Bijvoorbeeld door teveel druk van de prothese op het bot waar het tegenover zit: het bovenarmbot. Dit kan gebeuren als de prothese niet diep genoeg in het spaakbeenbot is geplaatst.

Revalidatie na een radiuskopprothese

Als er geen andere letsels in de elleboog waren, gaat de spalk na 2 dagen af. Vanaf dan mag je de elleboog normaal bewegen. Fysiotherapie kan nuttig zijn als het herstel niet vlot genoeg gaat.

Als er wél andere letsels in de elleboog zijn, kan het nodig zijn om een aantal weken een spalk of brace te dragen. Dan wordt ook het revalidatieschema aangepast.

Na ongeveer 3 maanden mag je de elleboog weer belasten in het dagelijks leven. Maar ik raad altijd af om te duwen en te trekken met de elleboog. Om te voorkomen dat de prothese loslaat.

Conclusie

Voor een ernstig gebroken radiuskop doen we in de praktijk 2 typen operaties. Vastzetten van de breuk met schroefjes, of een radiuskop prothese. Het mooiste is natuurlijk als het lukt met de eerste optie. Op zich heeft een prothese ook goede resultaten. Maar er is wel een kans dat de prothese op termijn loslaat uit het bot.

Zie ook

Gebroken radiuskop

Veelgestelde vragen