Stijve elleboog

Geschreven door Bauke Kooistra, orthopedisch chirurg

Inleiding

Een stijve elleboog kun je niet meer alle kanten op bewegen. Hoe stijver de elleboog, hoe meer ongemak je ervan kunt hebben in het dagelijks leven.

Gelukkig is een stijve elleboog vaak te behandelen. Op deze pagina vertellen we je alles over de oorzaken en mogelijke behandelingen van een stijve elleboog.

Wat is een stijve elleboog?

Het woord zegt het eigenlijk al. Je kunt de elleboog niet meer zo ver bewegen als normaal. Meestal betekent dat je niet goed kunt strekken of buigen. En soms kun je ook je onderarm en pols niet meer helemaal draaien.

Wat is het probleem precies?

Het ellebooggewricht is eigenlijk 2 gewrichten in 1:

• Een scharniergewricht tussen de bovenarm en onderarm
• Een draaigewricht tussen de 2 botten van de onderarm. Een deel hiervan zit ook in de elleboog.

Om deze botten zitten een soort strakke plastic zak: het kapsel. Het kapsel houdt, samen met de gewrichtsbanden, de botten bij elkaar.

Buiten de botten en het kapsel heb je ook nog de spieren rond de elleboog. Bijvoorbeeld de biceps en triceps.

Een stijve elleboog kan komen door een probleem van elk van bovengenoemde dingen. Dus een probleem van:

• De botten. Bijvoorbeeld een verkeerd of niet aangegroeide botbreuk.
• Het kapsel. Door littekenweefsel kan het kapsel ‘te strak’ worden.
• De spieren. Bijvoorbeeld door een te korte spier.

Wat voel ik

Bij een echt stijve elleboog stopt de beweging van de elleboog op een bepaald punt. Je kunt dus gewoon niet verder bewegen.

Je kunt 1 of meer van de volgende dingen voelen:

• je kunt de elleboog niet meer ver buigen. Daardoor kan je bijvoorbeeld de hand niet meer goed naar de mond krijgen.
• je kunt de elleboog niet meer goed strekken. Daardoor kun je bijvoorbeeld niet meer goed met de arm op een fietsstuur leunen.
• je kunt de hand niet volledig draaien. Bijvoorbeeld tijdens het draaien opendraaien of dichtdraaien van een potje.

Sommige mensen hebben ook last van tintelingen in de vingers. Dat kan doordat een zenuw bekneld kan raken in het littekenweefsel.

Oorzaken

Een stijve elleboog komt door een mechanische blokkade in of rond het ellebooggewricht.

Dat kan verschillende oorzaken hebben:

• Een gebroken bovenarmbeen, ellepijp of radiuskop.
  • Een acute breuk
  • De botbreuk geneest uiteindelijk niet (ook wel ‘pseudartrose’ of ‘non-union’)
  • De botbreuk geneest uiteindelijk in een verkeerde stand (ook wel ‘mal-union’)
• Vocht in het gewricht, bijvoorbeeld bij reuma.
• Littekenvorming van het kapsel.
  • Door een botbreuk of kneuzing van de elleboog. Zeker als de elleboog daarna nog enkele weken in gips is geweest.
  • Door een operatie van de elleboog
• Slijtage (artrose) van de elleboog. Door extra botvorming ‘botsen’ de botten eerder op elkaar tijdens bewegen.
• Extra botvorming rond de elleboog (heterotope ossificaties)
• Verstijving van een of meer spieren rond de elleboog.

Bij wie komt een stijve elleboog voornamelijk voor?

In mijn praktijk komt een stijve elleboog vooral voor na gipsbehandeling voor een (meestal onschuldige) breuk van de elleboog. Daardoor is het kapsel verstijfd geraakt.

Bij de meeste mensen is er in ieder geval een letsel van de elleboog aan vooraf gegaan.

Diagnose

Een stijve elleboog is makkelijk vast te stellen met lichamelijk onderzoek.

We maken altijd een röntgenfoto om te kijken of er extra botgroei in de elleboog is. Soms is een CT-scan nodig om te kijken of een botbreuk helemaal is vastgegroeid.

Behandeling

Het doel van de behandeling van een stijve elleboog is, dat de elleboog weer meer beweeglijk wordt.

Maar een volledig normale beweeglijkheid is niet nodig om toch de arm goed te kunnen gebruiken (bron)! Welke mate van stijfheid ook echt hinderlijk is, verschilt van persoon tot persoon.

De beste behandeling van een stijve elleboog hangt van veel dingen af. Er zijn meerdere behandelingen mogelijk:

• Zoveel mogelijk zelf bewegen van de elleboog.
• Fysiotherapie
• Een operatie.
• Accepteren van de stijfheid. Dit kan als er maar weinig stijfheid is en als het je dagelijks leven niet beperkt.

Hieronder bespreken we de verschillende behandelingen.

Wat kan ik zelf doen tegen de klachten?

Meestal kan het geen kwaad om de elleboog zelf zoveel mogelijk te bewegen. Bespreek dit wel altijd met je arts! Want het kan bijvoorbeeld wel kwaad bij een kwetsbare botbreuk. Dan kan het teveel bewegen ervoor zorgen dat de breuk van zijn plaats gaat.

Maar als het mag, dan is het raadzaam om dus wel veel te bewegen. Zodat de elleboog soepeler kan worden. 

Kan ik het erger maken?

Dat hangt af van de oorzaak van de stijfheid. Overleg dit dus ook altijd met je arts.

Behandelingen zonder operatie

In de meeste gevallen van een stijve elleboog beginnen we met een behandeling zonder operatie.

Fysiotherapie

Met de fysiotherapeut kun je (rek-)oefeningen doen. Op deze manier kan de elleboog langzaam maar zeker soepeler worden.

Het is hiervoor wel belangrijk om een duidelijke oorzaak voor de stijfheid te weten. Vervolgens kan een arts een gerichte verwijzing naar de fysiotherapeut maken.

Zolang je een (langzame) verbetering van de beweeglijkheid merkt, ga je door met de therapie. Je stopt zodra de elleboog weer soepel is. Of als je geen vooruitgang meer merkt, maar er nog wel last van hebt.

Uitzuigingen van vocht uit de elleboog

In sommige gevallen kan het nuttig zijn om bloed of vocht uit de elleboog te zuigen met een naald. Dat kan bijvoorbeeld bij een radiuskop breuk. Na het aftappen van het bloed kan de elleboog weer een stuk beter worden bewogen.

Brace

Een brace wordt zelden gebruikt als enige behandeling voor een stijve elleboog. Wel wordt het soms gebruikt in de periode na een operatie voor een stijve elleboog.

Behandelingen met operatie

Als een behandeling zonder operatie niet werkt, kiezen we soms voor een operatie. 

Voor uitgebreide informatie, ook over de revalidatie na een operatie, zie de aparte pagina over operaties voor een stijve elleboog.

Conclusie

Een stijve elleboog komt vaak door een elleboogletsel, gevolgd door een periode in gips. Maar er zijn vele andere oorzaken. Meestal bestaat de eerste behandeling uit bewegen en fysiotherapie. Een volledig normale beweeglijkheid is vaak niet meer mogelijk, maar dat is ook niet nodig voor een goede functie van je arm!

Zie ook

Operatie voor een stijve elleboog

Veelgestelde vragen